Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η μακροχρόνια χρήση γαστροανθεκτικών φαρμάκων (φάρμακα για παθήσεις στο στομάχι) φαίνεται να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας κατά 33%. Νευρολόγος εξηγεί τι δείχνουν τα ευρήματα και τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς.
Καούρα: 4 τροφές που πρέπει να αποφεύγετε για να ανακουφιστείτε
Πώς συνδέεται η αύξηση των περιστατικών άνοιας με τη χρήση γαστροανθεκτικών φαρμάκων
Μελέτες όπως αυτή που δημοσιεύτηκε στο JAMA (Coupland et al) έχουν δείξει ότι έκθεση σε ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, ειδικά τα αντιχολινεργικά, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, ιδιαίτερα σε μεσήλικες και ηλικιωμένους ανθρώπους. Σε μια άλλη μεγάλη μελέτη, ο κίνδυνος άνοιας ήταν σημαντικά αυξημένος με τη χρήση αντιχολινεργικών αντικαταθλιπτικών, αντιψυχωσικών, φαρμάκων για την ουροδόχο κύστη, αντιπαρκινσονικών και αντιεπιληπτικών, όταν η έκθεση ήταν μακροχρόνια και σε υψηλές δόσεις.
Τώρα στη λίστα έρχεται να προστεθεί και ένα ακόμη πολύ κοινό φάρμακο.
Η μακροχρόνια χρήση γαστροανθεκτικών (συναντώνται και ως γαστροπροστατευτικά) που λαμβάνονται από εκατομμύρια ανθρώπους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για άνοια, σύμφωνα με μια μελέτη. Η έρευνα έδειξε ότι ο κίνδυνος αυξάνεται στους ασθενείς που χρησιμοποιούσαν το φάρμακο για την παλινδρόμηση οξέος, το οποίο είναι διαθέσιμο χωρίς ιατρική συνταγή, για 4,5 χρόνια ή περισσότερο.
Η αναφορά στο περιοδικό «Neurology» δεν αποδεικνύει, ωστόσο, ότι η σωρευτική χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων (PPIs) προκαλεί άνοια, αλλά υποδηλώνει μια συσχέτιση.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια χρόνια πάθηση του ανώτερου γαστρεντερικού, κατά την οποία το περιεχόμενο του στομάχου ρέει συνεχώς και τακτικά προς τα πάνω στον οισοφάγο, προκαλώντας συμπτώματα και επιπλοκές.
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι φάρμακα που μειώνουν σημαντικά την ποσότητα του οξέος που παράγει το στομάχι, μπλοκάροντας τις «αντλίες πρωτονίων» στην επένδυση του στομάχου, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την έκκριση οξέος.
Τι είναι το σύνδρομο του καλού κοριτσιού – Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται στο σώμα
Γιατί παίρνουμε γαστροανθεκτικά φάρμακα;
Η μείωση του γαστρικού οξέος βοηθά στην ανακούφιση συμπτωμάτων όπως η καούρα, η δυσπεψία και η παλινδρόμηση οξέος και προάγει την επούλωση βλαβών στο στομάχι και τον οισοφάγο που προκαλούνται από την υπερβολική οξύτητα. Τα PPIs χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της παλινδρόμησης οξέος, των γαστρικών ελκών και για την προστασία του στομάχου από τις επιδράσεις ορισμένων άλλων φαρμάκων, όπως των αντιφλεγμονωδών.
Η συγγραφέας της μελέτης Kamakshi Lakshminarayan, MBBS, PhD, από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Μινεσότα στη Μινεάπολη, δήλωσε:
«Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον έλεγχο της παλινδρόμησης οξέος. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση τους έχει συσχετιστεί σε προηγούμενες μελέτες με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού, καταγμάτων οστών και χρόνιας νεφρικής νόσου. Παρόλα αυτά, κάποιοι άνθρωποι λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα τακτικά, οπότε εξετάσαμε εάν σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Αν και δεν βρήκαμε σύνδεση με τη βραχυχρόνια χρήση, βρήκαμε αυξημένο κίνδυνο άνοιας που σχετίζεται με μακροχρόνια χρήση αυτών των φαρμάκων».
«Οι μελέτες για τη συσχέτιση μεταξύ της χρήσης PPI και της άνοιας δίνουν αντικρουόμενα αποτελέσματα και δεν εξετάζουν την επίδραση της σωρευτικής χρήσης PPIs», έγραψε η ερευνητική ομάδα.
«Αξιολογήσαμε τις συσχετίσεις μεταξύ τρέχουσας και σωρευτικής χρήσης PPIs και του κινδύνου εμφάνισης άνοιας στη μελέτη Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC)».
Ωστόσο, το συγκεκριμένο φάρμακο έχει προηγουμένως συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού, καταγμάτων και νεφρικής νόσου. Η ερευνητική ομάδα από τις ΗΠΑ, της οποίας τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Neurology, αναφέρει ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει πως τα φάρμακα για την παλινδρόμηση προκαλούν άνοια, δείχνει μόνο μια συσχέτιση.
Πώς έγινε η μελέτη;
Οι αναλύσεις περιελάμβαναν συμμετέχοντες από ένα δείγμα που βασίστηκε στην κοινότητα, από τη στιγμή της εγγραφής τους (1987-1989) έως το 2017. Η χρήση PPIs αξιολογήθηκε μέσω οπτικού ελέγχου φαρμάκων κατά τις επισκέψεις στην κλινική και καταγραφόταν ετησίως μέσω τηλεφωνικών κλήσεων της μελέτης.
«Η παρούσα μελέτη χρησιμοποιεί την Επίσκεψη 5 του ARIC ως σημείο αναφοράς, καθώς ήταν η πρώτη επίσκεψη στην οποία η χρήση PPIs ήταν διαδεδομένη. Η χρήση PPIs εξετάστηκε με δύο τρόπους: τρέχουσα χρήση στην Επίσκεψη 5 και διάρκεια χρήσης πριν την Επίσκεψη 5 (από την Επίσκεψη 1 έως το 2011, κατηγορίες έκθεσης: 0 ημέρες, 1 ημέρα – 2,8 έτη, 2,8 – 4,4 έτη, >4,4 έτη). Το αποτέλεσμα που μελετήθηκε ήταν η εμφάνιση άνοιας μετά την Επίσκεψη 5».
Η μελέτη περιλάμβανε περισσότερους από 5.700 ανθρώπους, ηλικίας 45 ετών και άνω, οι οποίοι δεν είχαν άνοια κατά την έναρξη της μελέτης. Οι συμμετέχοντες είχαν μέση ηλικία 75 ετών. Η ερευνητική ομάδα καθόρισε αν οι συμμετέχοντες έπαιρναν φάρμακα για την παλινδρόμηση εξετάζοντας τα φάρμακά τους κατά τις επισκέψεις της μελέτης και μέσω ετήσιων τηλεφωνικών κλήσεων.
Από τους συμμετέχοντες, 1.490 (26 τοις εκατό) είχαν λάβει τα φάρμακα. Αυτοί χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες με βάση αν τα είχαν λάβει και για πόσο καιρό: άτομα που δεν τα είχαν λάβει καθόλου· άτομα που τα έλαβαν για έως 2,8 χρόνια· εκείνοι που τα έλαβαν για 2,8 έως 4,4 χρόνια· και εκείνοι που τα έλαβαν για περισσότερο από 4,4 χρόνια.
«Καταγράφηκαν 585 περιπτώσεις εμφάνισης άνοιας κατά τη διάρκεια του μέσου χρόνου παρακολούθησης», ανέφεραν οι συγγραφείς. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για περίπου 5,5 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, 585 άτομα (10 τοις εκατό) εμφάνισαν άνοια. Από τους 4.222 ανθρώπους που δεν λάμβαναν τα φάρμακα, 415 ανέπτυξαν άνοια.
Τεστ 1 λεπτού: Βρείτε πόσο υγιές είναι το στομάχι σας
33% αύξηση στις πιθανότητες για άνοια – Ποιοι περιορισμοί υπάρχουν στη μελέτη
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όσοι λαμβάνουν PPI για τέσσερα και μισό χρόνια ή περισσότερο, είχαν 33% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν την εκφυλιστική αυτή νόσο.
Η Dr Lakshminarayan δήλωσε:
«Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιώσουμε τα ευρήματά μας και να διερευνήσουμε τους λόγους για τη πιθανή συσχέτιση μεταξύ της μακροχρόνιας χρήσης PPIs και του αυξημένου κινδύνου για άνοια».
«Παρόλο που υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την αντιμετώπιση της παλινδρόμησης οξέος, όπως η λήψη αντιόξινων, η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους και η αποφυγή των γευμάτων αργά το βράδυ ή συγκεκριμένων τροφών, διαφορετικές προσεγγίσεις μπορεί να μην είναι αποτελεσματικές για όλους», πρόσθεσε.
«Είναι σημαντικό όσοι λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα να συζητήσουν πρώτα με τον γιατρό τους πριν κάνουν οποιαδήποτε αλλαγή, για να επιλέξουν την καλύτερη θεραπεία για εκείνους, και επειδή η ξαφνική διακοπή αυτών των φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων».
Το σύμπτωμα μετά το φαγητό που μπορεί να είναι ένδειξη καρκίνου
Ένα μειονέκτημα της μελέτης ήταν ότι οι συμμετέχοντες ρωτούνταν για τη χρήση φαρμάκων μόνο μία φορά τον χρόνο, επομένως η χρήση τους μεταξύ των ετήσιων ελέγχων εκτιμήθηκε κατά προσέγγιση. Οι συγγραφείς επίσης δεν μπορούσαν να αξιολογήσουν αν οι συμμετέχοντες λάμβαναν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για την παλινδρόμηση.