Πώς θα μεγαλώσει ένα εσωστρεφές παιδί σε έναν κόσμο που αποθεώνει την εξωστρέφεια; Γιατί η ανατροφή του αποτελεί πρόκληση στη σύγχρονη κοινωνία και πώς μπορείτε να το βοηθήσετε να αλληλεπιδρά σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του; Τα παιδιά που είναι εσωστρεφή έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να παραμένουν μόνα τους για να επεξεργαστούν όσες πληροφορίες λαμβάνουν μέσω της παρατήρησης. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο τα εσωστρεφή παιδιά να θεωρούνται ότι δεν είναι τόσο έξυπνα ή φιλικά, πράγμα που φυσικά δεν ισχύει. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο να αντιδράσουν.

Συχνά συγχέονται με τα ντροπαλά παιδιά, ωστόσο είναι τελείως διαφορετικά. Τα ντροπαλά παιδιά ενώ δεν θέλουν να είναι μόνα τους όμως φοβούνται την κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα περισσότερα εσωστρεφή παιδιά θέλουν τις κοινωνικές επαφές αλλά προτιμούν να περνούν χρόνο και μόνα τους. Ακόμα,τα εσωστρεφή παιδιά απορροφούνται από τις δικές τους σκέψεις και συναισθήματα, δείχνοντας έτσι μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αυτές παρά για την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους.

Οι εσωστρεφείς άνθρωποι έχουν την ικανότητα να λύνουν προβλήματα, είναι καλοί στο να συγκρίνουν, είναι δημιουργικοί, έχουν πάθος με τη μάθηση και είναι πολύ ευχάριστοι και πιστοί φίλοι. Η εσωστρέφεια αποτελεί βαθύτερο χαρακτηριστικό το οποίο διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Συνεπώς, όταν ένα εσωστρεφές παιδί κρύβεται πίσω από τη μαμά, όταν πρόκειται να αντιμετωπίσει μια νέα κατάσταση, προσπαθεί να προστατέψει τον εαυτό του από την πίεση που ενδέχεται να του προκαλέσει η καινούργια κατάσταση. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή όταν ένα εσωστρεφές παιδί δεν αντιδρά όπως θα περίμενε ένας γονιός. Η απογοήτευση που μπορεί να αισθάνεται για τη χαμηλή «κοινωνικότητα» του παιδιού του μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο παιδί καθώς εκείνο εισπράττει το μήνυμα ότι δεν είναι αποδεκτό.

Ανατρέφοντας ένα εσωστρεφές παιδί

Τα εσωστρεφή παιδιά μπορούν να είναι αγαπητά και συνήθως αναπτύσσουν σχέση με λίγους φίλους. Αποδεχτείτε την προτίμησή του σε ένα ή δύο άτομα και μην αγχώνεστε μετρώντας τις κοινωνικές του επαφές.

Σεβαστείτε την ανάγκη του να περνάει χρόνο με τον εαυτό του. Αν το ένα σας παιδί είναι εξωστρεφές και το αδερφάκι του εσωστρεφές φροντίστε να μην αισθάνεται παραγκωνισμένο από το εξωστρεφές παιδί σας. Να το στηρίζετε και να του δίνετε την ευκαιρία να εκφραστεί.
Όσον αφορά στο σχολείο είναι καλό να ενημερώσετε τον εκπαιδευτικό για την ιδιοσυγκρασία του παιδιού σας. Ζητείστε από το δάσκαλο να το ενθαρρύνει αλλά και να ενισχύσει την επαφή του με τους συμμαθητές του, χωρίς φυσικά να το πιέζει ή να το κριτικάρει.

Ίσως το πιο σημαντικό από όλα είναι:

1. Να αποδεχθείτε εσείς το παιδί σας και να του το δείχνετε . Έτσι θα το βοηθήσετε να κατανοήσει και να αποδεχτεί τον εαυτό του και να αποκτήσει αυτοεκτίμηση .

2. Να το ενθαρρύνετε να εκφράζει τα συναισθήματα του.

3. Να του εξηγήσετε με παραδείγματα ότι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από τον άλλο. Λόγου χάρη, μπορείτε να δείξετε ότι υπάρχουν συμμαθητές του που άλλοι είναι πιο ψηλοί , άλλοι είναι πιο παχουλοί, άλλοι παίζουν καλά ποδόσφαιρο , άλλοι κάνουν περισσότερα αστεία, άλλοι είναι πολύ ανοικτοί , άλλοι ντροπαλοί κλπ.

4. Να μην το πιέζετε να κάνει πράγματα που δεν θέλει .

5. Να αποφεύγετε τα πολλά προγράμματα δραστηριοτήτων γιατί ίσως τον πιέζουν. Μια αθλητική δραστηριότητα ομαδική θα βοηθούσε.

Συχνά υποθέτουμε ότι τα παιδιά που είναι ήσυχα ή εσωστρεφή – σε αντίθεση με τα «ντροπαλά», μια λέξη που χρησιμοποιούν ορισμένοι ειδικοί για να περιγράψουν εκείνους που έχουν πραγματικό κοινωνικό άγχος – δεν είναι σίγουρα για τον εαυτό τους. Ωστόσο, το εσωστρεφές παιδί σας μπορεί να εξασκήσει τις κοινωνικές δεξιότητές του και να μάθει να νιώθει πιο άνετα στον έξω κόσμο. Ορίστε μερικές συμβουλές που μπορούν να το βοηθήσουν.

Αλλάξτε τη γλώσσα σας

Τα ήσυχα παιδιά ενδέχεται να λαμβάνουν ανεπιθύμητα μηνύματα – ακόμη και από τους ίδιους τους γονείς τους – ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με την επιφυλακτική συμπεριφορά τους. Όταν λέτε «συγγνώμη, είναι ντροπαλός» σε έναν άλλο ενήλικα που προσπαθεί ανεπιτυχώς να μιλήσει στο παιδί σας, το παιδί σας μπορεί να παίρνει το μήνυμα ότι η εσωστρέφειά του είναι κάτι αρνητικό. Προτιμήστε να πείτε κάτι σαν «είναι πολύ ήσυχος τώρα». Αυτό αναγνωρίζει το πώς αισθάνεται το παιδί σας τη δεδομένη στιγμή καθώς και ότι μπορεί να μην αισθάνεται πάντα έτσι. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να γίνει πάλι ομιλητικό μόλις βρεθεί στο σπίτι. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον αποδοχής εντός της οικογένειάς σας, θα δώσετε στο παιδί σας την ελευθερία να διατηρήσει το ποιο είναι πραγματικά.

-Ανοίξτε διάλογο

Συζητήστε με το παιδί σας μετά από καταστάσεις που το έχουν κάνει να σιωπήσει, ρωτώντας το για παράδειγμα: «Τι συνέβη όταν μας είπε γεια η γειτόνισσά μας; Σε έκανε να νιώσεις άβολα;» Αυτά τα είδη συνομιλιών μπορούν να βοηθήσουν και τους δύο σας να κατανοήσετε καλύτερα τη συμπεριφορά του παιδιού. Στη συνέχεια, μπορείτε να προσφέρετε κάποια εργαλεία για να το βοηθήσετε την επόμενη φορά. Για παράδειγμα, μπορείτε να του προτείνετε να χαιρετάει ή ακόμα και να χαμογελά, αν δεν νιώθει άνετα να πει «γεια». Αυτό θα το βοηθήσει επίσης να κάνει την αναπόφευκτη μετάβαση σε όλες τις αλληλεπιδράσεις που θα αντιμετωπίζει στο σχολείο και σε άλλες δραστηριότητες.

-Πρακτική κοινωνικοποίησης

Οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί να αισθάνεται άβολα σε ένα άγνωστο περιβάλλον. Όμως, ενώ οι ενήλικες μπορούν συνήθως να βρουν την ηρεμία για να κοινωνικοποιηθούν, τα μικρά παιδιά εξακολουθούν να ακονίζουν αυτές τις δεξιότητες. Έτσι, είναι σημαντικό για το παιδί να εξασκεί τις κοινωνικές του δεξιότητες, ώστε τελικά να νιώθει άνετα και να μπορεί να διασκεδάζει με άλλα παιδιά. Προσπαθήστε να μην βάλετε το παιδί σας σε μια μεγάλη ομάδα παιδιών πριν να είναι έτοιμο, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να του προκαλέσει άγχος και να οδηγήσει σε περαιτέρω εσωστρέφεια. Ξεκινήστε με ένα ραντεβού για παιχνίδι με ένα άλλο παιδί (κατά προτίμηση σε εξωτερικό χώρο λόγω κοροναϊού) και με την πάροδο του χρόνου, μεταβείτε σε μεγαλύτερες ομάδες. Και μην εκπλαγείτε αν το ήσυχο παιδί σας επιλέξει έναν θορυβώδη φίλο. Ένας φίλος που είναι πιο άνετος μπορεί να ανοίξει τον δρόμο του ήσυχου παιδιού στα κοινωνικά περιβάλλοντα.

-Σχεδιάστε εκ των προτέρων

Εάν πλησιάζουν τα γενέθλια ενός φίλου, επεξεργαστείτε μερικές στρατηγικές αντιμετώπισης εκ των προτέρων. Πείτε στο παιδί σας, «καλό είναι να χαιρετήσεις το κοριτσάκι που γιορτάζει και να του πεις ‘χρόνια πολλά’ «. Ίσως επίσης να του προτείνετε να πάρει μαζί του το αγαπημένο του βιβλίο ώστε να έχει κάτι που μπορεί να σπάσει τον πάγο και να ενθαρρύνει την επικοινωνία.

-Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του

Τα παιδιά ανταποκρίνονται καλά στη θετική ενίσχυση και το ήσυχο παιδί σας δεν αποτελεί εξαίρεση. Μπορείτε να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή του εάν αναγνωρίσετε και επαινέσετε τις νέες δεξιότητές του. Απλά μην το δωροδοκείτε. Εάν του υποσχεθείτε παγωτό για να μιλήσει σε έναν φίλο του, μπορεί να αναρωτηθεί γιατί αυτή η αλληλεπίδραση είναι τόσο απαίσια που του προσφέρετε μια ανταμοιβή για αυτήν. Αντ’ αυτού, αναγνωρίστε τα θετικά βήματα καθώς συμβαίνουν. Αν περνάει καλά στην παιδική χαρά, φροντίστε να του πείτε «σε βλέπω να διασκεδάζεις». Με αυτόν τον τρόπο, θα παρατηρήσει και το ίδιο το παιδί την πρόοδό του.

Πότε μπορεί να χρειάζεται επιπλέον βοήθεια;

Παρόλο που η εσωστρέφεια είναι υγιής και φυσιολογική αντίδραση, κάποια σημάδια μπορεί να δείχνουν ότι ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια:

Αν είναι πάνω από 7 και δεν έχει δημιουργήσει σχέσεις με άλλους ανθρώπους εκτός της οικογένειάς του
Έχει υπερβολικές αντιδράσεις, όπως ξεσπάσματα σε καινούργιες καταστάσεις (π.χ. ένα ταξίδι ή ένα καινούργιο φαγητό).
Δεν εμπλέκεται με άλλα παιδιά ακόμα και αν εσείς καθοδηγείτε το παιχνίδι

Είναι συνεχώς μόνο του, θλιμμένο και μελαγχολικό.