-
Αρχική > πρωτοσέλιδα > Πως γιορταζόταν το Σάββατο του Λαζάρου στην Ηπειρο Του Λεωνίδα Εκιντζόγλου ___

Πως γιορταζόταν το Σάββατο του Λαζάρου στην Ηπειρο Του Λεωνίδα Εκιντζόγλου ___

Στα Ηπειρώτικα χωριά, απ’ όλες τις παιδικές γιορτές, η γιορτή του Λαζάρου διατηρούσε πάντοτε μια ξεχωριστή σημασία, γιατί τότε τα παιδιά εύρισκαν την ευκαιρία να γυρίσουν με την παρέα τους όλο το χωριό, να μεταβούν ακόμη και σε συνοικίες γειτονικών χωριών και να πουν τα τραγούδια του Λαζάρου για να μαζέψουν αυγά και χρήματα

. Απ’ το χειμώνα ακόμη τα παιδιά κάνανε τους συντροφικούς τους συνδυασμούς, και στήνανε τις παρέες με τις οποίες θα πηγαίνανε μαζί ως “Λαζάροι”. Κι αυτό επειδή χρειαζόταν να κάμουν ένα σωρό ετοιμασίες και προπονήσεις. Να φτιάξουν τα “σκόπια” τους για να προφυλάσσονται από τα μαντρόσκυλα να φτιάσουν τα στηρίγματα των καλαθιών με τ΄αυγά, όπως επίσης να βρουν και τους “κύπρους” που θα χτυπούσαν ρυθμικά συνοδεύοντας τα τραγούδια.

Χρειαζόταν ακόμη να αποστηθίσουν σωστά όλα τα τραγούδια και να συνηθίσουν να τα τραγουδάνε συντονισμένα με καλόν ήχο, διπλά και χωρίς κόμπιασμα. Οι παρέες αυτών των παιδιών ήτανε πολλών ειδών. Πρώτα ερχόταν τα παιδιά που βγαίνανε για πρώτη φορά. Αυτά στην αρχή πηγαίνανε στα γειτονικά και συγγενικά σπίτια δίχως να λένε κάποιο τραγούδι. Πηγαίνανε δυο-δυο με ένα καλάθι δειλά – δειλά και στα πρόσωπά τους άστραφτε η χαρά για τ’ αυγά και τις πενταροδεκάρες που μαζεύανε

. Έπειτα ερχόταν τα λίγο μεγαλύτερα, των μικρών τάξεων του σχολείου, τα οποία επίσης πηγαίνανε δυο-δυο με ένα καλάθι. Αυτά ξέρανε και λέγανε μοναχά ένα τραγούδι, το “Σήμερον έρχετ’ ο Χριστός”. Αντε το πολύ να ξέρανε να πουν και την “Ξενιτειά” και κανένα ακόμη απ’ τα πολλά τραγούδια. Βγαίνανε ημέρα απ’ το πρωί της Παρασκευής, παραμονή του Λαζάρου και τριγυρνούσαν έως το βράδυ, οπότε και επιστρέφανε στα σπίτια τους. Τέλος ερχόταν τα μεγαλύτερα παιδιά που πηγαίνανε με ένα πλούσιο ρεπερτόριο από πολλά τραγούδια. Βγαίνανε συνήθως ανά τέσσερα κρατώντας δυο καλάθια. Ξεκινούσαν το απόγευμα της Παρασκευής και συνεχίζανε τις επισκέψεις όλη τη νύχτα, έως το πρωί. Οι παρέες αυτές βασταγανε από τέσσερες έως έξι “κύπρους” που τους χτυπούσανε ρυθμικά όταν τραγουδούσαν διπλά το τραγούδι που παρήγγελνε ο νοικοκύρης.

Τριγυρίζαν όλη νύχτα στο χωριό παίρνοντας με τη σειρά όλους τους μαχαλάδες οι οποίοι, πολλές φορές, χωριζόντουσαν αναμεταξύ τους με δάση με ρέματα και ράχες και βαδίζανε σε δρόμους που ήταν σωστές γιδόστρατες με γκρεμούς και πέτρες… Απ’ το πρωί του Σαββάτου τα παιδιά κόβανε λουλούδια από κερασιά, κυδωνιά, αχλαδιά, μηλιά. Στολίζανε με αυτά τα καλάθια τους, παίρνανε τα “σκόπια” τους και καλοντυμένα πορευόντουσαν σαν “Λάζαροι”. Αντιλαλούσαν τότε όλα τα μονοπάτια από τις παιδικές φωνές. Αλλού ανά δύο κι αλλού ανά τέσσερα πάνε τα “Λαζαρούδια”. Όπου υπήρχε άγριο, ζαβό σκυλί τα μικρά αποφεύγανε να πλησιάσουν. Τα μεγαλύτερα ωστόσο δεν διστάζανε να τα βάλουνε μαζί τους χρησιμοποιώντας τα γερά τους “σκόπια “όσο να καταφέρουν να μπουν στα σπίτια. Πόλεμοι ολόκληροι στηνόταν τότε ανάμεσα σε μαντρόσκυλα και σε πιτσιρίκια στις διαδρομές. Όταν τελικά κατάφερνε η παρέα να μπει μέσα στο σπίτι καλημερίζανε (ή καλησπερίζανε αναλόγως) και εύχονταν στους νοικοκυραίους ‘χρόνια πολλά’.

Η νοικοκυρά άλλοτε τους έδινε αυγά, άλλοτε χρήματα ή κι απ’ τα δύο και μερικές φορές η διαδικασία ήταν τόσο γρήγορη που φεύγανε δίχως καν να τους ζητηθεί να τραγουδήσουν. Συχνότερα πάντως η νοικοκυρά τους έβαζε να καθίσουν στις κασέλες ή στα στρωμένα μιτάφια να ξεκουραστούν, τους φίλευε ξηρά σύκα, πασμάδες, καρύδια, λεφτοκάρια, και μερικές φορές τους τράταρε και κάτι σαρακοστιανό. Έπειτα τους έβαζε να τραγουδήσουν τραγούδια της αρεσκείας της. Εκεί αρχίζανε πρώτα οι μισοί να λένε τον σκοπό και μετά επαναλαμβάνανε κι υπόλοιποι Λεγόταν δηλαδή το τραγούδι διπλά. Οι “κύπροι” όμως χτυπιούνται ρυθμικά συνέχεια κι απ’ τις δυο ημιομάδες. Αν τα παιδιά είναι “με το ένα” ή “με τα λίγα” , θα ειπούν μόνο το Λάζαρο ή το πολύ και την “Ξενιτιά”.

Αν όμως είναι “με τα πολλά” τότε τους ζητιούνταν ή μόνο ο ‘Λάζαρος’ ή όλα τα άλλα. Το τραγούδι του Λαζάρου συνηθίζεται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας Σήμερον έρχετ’ ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός Και στην πόλη Βηθανία Μάρθα κλαίει και Μαρία…….. Σε μερικά χωριά ένα παιδί ντυνόταν Λάζαρος με άσπρο πουκάμισο και όσο τα άλλα λέγανε το τραγούδι αυτό έμενε ξαπλωμένο κατά γης. Όταν όμως ακουγόταν το “Λάζαρος απελυτρώθη, αναστήθη και σηκώθη….” πήδαγε ορθό και συνέχιζε κι αυτό το τραγούδι. Ξημερώνοντας Σάββατο, σταματούσαν οι παρέες και τα παιδιά κατάκοπα και αγρυπνισμένα, μοιράζανε αναμεταξύ τους ό,τι μαζέψανε, και γυρίζανε στα σπίτια τους. Συνολικά τα τραγούδια του Λαζάρου είναι είκοσι τέσσερα (24) και το κάθε ένα – εκτός του Λαζάρου – λέγεται με “εισαγωγή”, “με ευχές” και με “τέλος”.

Δηλαδή πρώτα τραγουδιέται η εισαγωγή. Μετά ακολουθεί το τραγούδι ή τα τραγούδια που ζήτησε το σπίτι. Τα τραγούδια αυτά είναι

1. Της ξενιτειάς

2. Των Μελισσιών

3. Των γιδιών και των προβάτων

4. Του ζευγαριού ή των βοδιών

5. Του παιδιού που πηγαίνει στο σχολείο

6. Του σπιτιού

7. Του έτοιμου να νυμφευθεί ή του ανύπαντρου

8.Του Μωρού

9. Του μικρού παιδιού

10. Του Δέσποτα ή παπά

11. Του παλληκαριού

12. Του Αναγνώστη, Ψάλτη ή Γραμματικού

13. Αυτού που πρόκειται να νυμφευθεί

14. Της ανύπαντρης που θ’ αρραβωνιασθεί

15. Της θυγατέρας

16. Της περδικούλας

17. Της νιοστεφανωμένης

18. Του αφέντη

19. Της νοικοκυράς

20. Της συζύγου

21. Τ ‘άργαλειού

22. Της βάβως.

Στο τέλος ακολουθούν οι στίχοι με τις ευχές.

Top
Enable Notifications OK No thanks